کد مطلب:62489 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:259
برنامه ریزی بدون پیش بینی، نتیجه موفق و مؤ ثری در پی نخواهد داشت. از آن جا كه برنامه ریزی، معطوف به آینده بوده و در حقیقت روشی منظم و معقول برای تعیین جهت حركت سازمان به سوی آینده به حساب می آید؛ قهرا پیش بینی، یكی از بخش های اصلی و حیاتی برنامه ریزی به ویژه برنامه ریزی جامع و استراتژیك سازمان می باشد؛ چرا كه برنامه ریزی استراتژیك غالبا برای آینده دور و بلند مدت سازمان طراحی می شود، لذا پیش بینی در آن و بروز بیش تری پیدا می كند. پیش بینی، مطالعه و حدس زدن اوضاع و شرایط آینده و محاسبه آن هاست، و معمولا بر اطلاعات و آمار كنونی، و بینش شخصی مدیران در خصوص حوادث و رخدادهای آینده مبتنی می باشد. امام علی (ع ) در موارد متعددی بر اهمیت و ضرورت پیش بینی و دور اندیشی تأكید نموده و از دست زدن به كارهای مختلف بدون دور اندیشی، ژرف نگری و پیش بینی نهی كرده است. آن حضرت، عاقبت اندیشی را عامل اصلی و حیات نجات از گرفتاری ها و مشكلات طاقت فرسای آینده معرفی می كند، و در یكی از بیانات نورانی خویش می فرماید: الفكر فی العواقب یؤ من مكروه النوائب؛[1] فكر در مورد پیامدها (ی هر كار) از حادثه ها و مصیبت های ناخوشایند ایمن می سازد. ضرورت پیش بینی و توجه به پیامد كارها، حكمی عقلی است، و هر كس با مراجعه به خرد خویش به ضرورت آن پی خواهد برد. امیر مؤ منان علی (ع ) در یكی از سخنان ارزشمند خود، توجه به عواقب و پیامد كارها و پیش بینی آن ها قبل از دست زدن به اقدامات عملی را نشانه خردمندی دانسته و می فرماید: حد العقل النظر فی العواقب و الرضا بما یجری به القضأ؛[2] . حد عقل و خردمندی، آینده نگری و رضایت به چیزی است كه طبق قضای الهی اتفاق می افتد. سازمان ها رو به تكامل بوده و مدیران و مسئولان سازمان ها همواره تلاش می كنند تا كارآیی و اثر بخشی سازمان را افزایش داده و به رشد و توسعه لازم دست یابند. برای رسیدن به این مقصود، فعالیت های متعددی در سازمان انجام می شود؛ لیكن توجه به این نكته ضروری است كه قبل از انجام دادن هر گونه فعالیت، به ویژه فعالیت های ابتكاری و نو، پیامدها و عواقب ناشی از آن فعالیت، به خوبی پیش بینی شود تا اگر اثر بخشی، كارآیی و توسعه سازمان را در پی داشت، به اجرا و انجام آن اقدام شود؛ و اگر برای سازمان فایده ای نداشت و یا دارای پیامدی نامطلوب و غیر مناسب برای سازمان بود، از انجام دادن آن خودداری گردد؛ و یا به گونه ای برنامه ریزی شود كه پیامدهای نامطلوب آن به حداقل رسیده و یا از بین برود. امام علی (ع ) می فرماید: اذا هممت بأمر فاجتنب ذمیم العواقب فیه؛[3] آن گاه كه تصمیم به كاری گرفتی، از پیامدهای ناگوار آن بپرهیز.
دومین عنصر اصلی برنامه ریزی و یكی از مهم ترین محورهای آن، پیش بینی است.